സ്ത്രീ ശാക്തീകരണ രംഗത്ത് കേരളം ലോകത്തിന് കാണിച്ചു കൊടുത്ത മാതൃകയാണ് കുടുംബശ്രീ. ഇന്ന് കുടുംബശ്രീയുടെ 27-ാം വാര്ഷികമാണ് ആചരിക്കുന്നത്. സാധാരണക്കാരായ സ്ത്രീകൾക്ക് സംരംഭകരംഗത്ത് ശോഭിക്കാനും ദാരിദ്ര്യം തുടച്ചുനീക്കാനും കുടുംബശ്രീ ഒരുപാട് സഹായകമായിട്ടുണ്ട്.
സ്ത്രീകളുടെ സാമ്പത്തികവും സാമൂഹികവുമായ ഉന്നമനം ലക്ഷ്യമിട്ട് 1998-ൽ ആരംഭിച്ചതാണ് ഈ പദ്ധതി. സമൂഹത്തിലെ താഴെത്തട്ടിലുള്ള സ്ത്രീകളെ ഒരുമിപ്പിക്കാനുള്ള ത്രിതല പഞ്ചായത്ത് സംവിധാനത്തിൻ്റെ മാതൃകയിലുള്ള ഈ പദ്ധതി വലിയ വിജയമായിരുന്നു. ഇതിലൂടെ ദാരിദ്ര്യ നിർമ്മാർജ്ജനം ആയിരുന്നു ആദ്യ വർഷങ്ങളിലെ പ്രധാന ലക്ഷ്യം. ഓരോ പ്രദേശത്തെയും കുടുംബങ്ങളിൽ നിന്ന് 18 വയസ്സ് കഴിഞ്ഞ ഓരോ സ്ത്രീയെ തിരഞ്ഞെടുത്ത് 10 മുതൽ 20 വരെ അംഗങ്ങളുള്ള അയൽക്കൂട്ടങ്ങൾ രൂപീകരിച്ചു.
കുടുംബശ്രീയുടെ അടിസ്ഥാന ഘടകം അയൽക്കൂട്ടങ്ങളാണ്. ഇത്തരത്തിലുള്ള മൂന്ന് ലക്ഷത്തിലധികം അയൽക്കൂട്ടങ്ങളിലായി 46.16 ലക്ഷം കുടുംബങ്ങൾ അംഗങ്ങളാണ്. ഇതിന് മുകളിലായി എഡിഎസ്, സിഡിഎസ് എന്നീ മേൽഘടകങ്ങളും പ്രവർത്തിക്കുന്നു. കുടുംബശ്രീയുടെ വളർച്ച സാധാരണ സ്ത്രീകൾക്ക് ഒരുപാട് പ്രചോദനമായിട്ടുണ്ട്.
കുടുംബശ്രീ കേരളത്തിൻ്റെ സാമൂഹികപരമായ പല മാറ്റങ്ങൾക്കും കാരണമായിട്ടുണ്ട്. സംരംഭങ്ങൾ തുടങ്ങുവാനായി സഹായം നൽകുന്നത് മുതൽ നിയമപരമായ സഹായങ്ങൾ നൽകുന്നതിലും കൗൺസിലിംഗ് നൽകുന്നതിലും സാംസ്കാരിക പ്രവർത്തനങ്ങൾ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിലും തുടങ്ങി എല്ലാ രീതിയിലും കുടുംബശ്രീ സമൂഹത്തിൽ സജീവമായി ഇടപെടുന്നു. കൂടാതെ സർക്കാർ പദ്ധതികളുടെ ഗുണങ്ങൾ സാധാരണ ജനങ്ങളിലേക്ക് എത്തിക്കുവാനുള്ള ശ്രമങ്ങളിലും പങ്കുചേരുന്നു. ഇത് സ്ത്രീകളുടെ സാമ്പത്തിക ഭദ്രത ഉറപ്പുവരുത്തുന്നതിൽ വലിയ പങ്കുവഹിച്ചു.
ന്യായമായ വിലയ്ക്ക് ഭക്ഷണം നൽകുന്ന ജനകീയ ഹോട്ടലുകൾ ഇന്ന് കേരളത്തിൽ പ്രചാരത്തിലുണ്ട്. ഇത് കുടുംബശ്രീയുടെ പ്രധാന സംരംഭങ്ങളിൽ ഒന്നാണ്. 2023 മുതലാണ് മെയ് 17 കുടുംബശ്രീ ദിനമായി കേരള സർക്കാർ പ്രഖ്യാപിച്ചത്.
സ്വയംപര്യാപ്തത നേടിയ ഒട്ടനവധി സ്ത്രീകളുടെ വിജയഗാഥകൾ കുടുംബശ്രീക്ക് എടുത്തുപറയാനുണ്ട്. സർക്കാർ പദ്ധതികളിലെ പ്രധാന പങ്കാളിയായി കുടുംബശ്രീ മാറിയിരിക്കുന്നു. മലപ്പുറത്ത് അന്നത്തെ പ്രധാനമന്ത്രിയായിരുന്ന അടൽ ബിഹാരി വാജ്പേയിയാണ് കുടുംബശ്രീയുടെ ഉദ്ഘാടനം നിർവഹിച്ചത്.
story_highlight:Kudumbashree, Kerala’s model for women empowerment, celebrates its 27th anniversary, having significantly contributed to poverty eradication and women’s entrepreneurship.