കോടതികളിൽ ലിംഗസമത്വം ഉറപ്പാക്കാൻ സുപ്രീം കോടതിയുടെ നിർദ്ദേശപ്രകാരം പുരുഷന്മാർ, സ്ത്രീകൾ, ഭിന്നശേഷിക്കാർ, ട്രാൻസ്ജെൻഡറുകൾ എന്നിവർക്ക് പ്രത്യേക ശുചിമുറി സൗകര്യങ്ങൾ ഏർപ്പെടുത്തണമെന്ന് സംസ്ഥാന സർക്കാരുകൾക്കും ഹൈക്കോടതികൾക്കും നിർദ്ദേശം നൽകി. ശുചിമുറികളും വിശ്രമമുറികളും വെറും സൗകര്യങ്ങൾ മാത്രമല്ല, മറിച്ച് മനുഷ്യാവകാശത്തിന്റെ ഭാഗമാണെന്നും കോടതി ചൂണ്ടിക്കാട്ടി. ഈ സൗകര്യങ്ങളുടെ അപര്യാപ്തത നീതിന്യായ വ്യവസ്ഥയുടെ പോരായ്മകളെയാണ് പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നതെന്നും കോടതി അഭിപ്രായപ്പെട്ടു. ശുചിമുറികളുടെ നിർമ്മാണത്തിനും പരിപാലനത്തിനും സംസ്ഥാന സർക്കാരുകൾ ഫണ്ട് അനുവദിക്കണമെന്നും കോടതി നിർദ്ദേശിച്ചു.
പൊതുജനാരോഗ്യത്തിന്റെ പ്രാധാന്യം എടുത്തുപറഞ്ഞ കോടതി, ശുചിമുറി സൗകര്യങ്ങൾ സ്വകാര്യത ഉറപ്പാക്കുന്നതിനൊപ്പം സ്ത്രീകൾക്കും ട്രാൻസ്ജെൻഡറുകൾക്കുമെതിരായ ഭീഷണികൾ കുറയ്ക്കുമെന്നും വ്യക്തമാക്കി. ജസ്റ്റിസുമാരായ ജെ ബി പർദിവാല, ആർ മഹാദേവൻ എന്നിവരുടെ ബെഞ്ചാണ് അസമിൽ നിന്നുള്ള അഭിഭാഷകൻ സമർപ്പിച്ച പൊതുതാൽപര്യ ഹർജിയിൽ ബുധനാഴ്ച വിധി പറഞ്ഞത്. ഹൈക്കോടതികൾ സമർപ്പിച്ച റിപ്പോർട്ടുകൾ പരിശോധിച്ച കോടതി, പല കോടതികളിലെയും ശുചിമുറികളുടെ അവസ്ഥ വളരെ മോശമാണെന്ന് കണ്ടെത്തി.
പഴകിയതും ഉപയോഗശൂന്യവുമായ ടോയ്ലറ്റുകൾ, വെള്ളക്ഷാമം, വാതിലുകളുടെ അഭാവം, പൊട്ടിയ ടാപ്പുകൾ തുടങ്ങിയ പ്രശ്നങ്ങൾ കോടതി ചൂണ്ടിക്കാട്ടി. ഹൈക്കോടതി പരിസരങ്ങളിൽ ജഡ്ജിമാർ, അഭിഭാഷകർ, ജീവനക്കാർ തുടങ്ങി എല്ലാവർക്കും ശുചിമുറി സൗകര്യം ഉണ്ടായിരിക്കണമെന്നും കോടതി നിർദ്ദേശിച്ചു. ഈ സൗകര്യങ്ങൾ എല്ലാവർക്കും പ്രാപ്യമാണെന്നും ആർക്കും അസൗകര്യമില്ലെന്നും ഉറപ്പാക്കേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണെന്നും കോടതി വ്യക്തമാക്കി.
ശൗചാലയങ്ങളുടെ നിർമ്മാണത്തിനും പരിപാലനത്തിനുമായി സംസ്ഥാന സർക്കാരുകൾ ഫണ്ട് അനുവദിക്കണമെന്നും കോടതി നിർദ്ദേശിച്ചു. ഒരു പദ്ധതി തയ്യാറാക്കുന്നതിനും അത് നടപ്പിലാക്കുന്നുണ്ടെന്ന് ഉറപ്പാക്കുന്നതിനുമായി ഒരു കമ്മിറ്റി രൂപീകരിക്കാൻ ഓരോ ഹൈക്കോടതിക്കും സുപ്രീം കോടതി ആറാഴ്ചത്തെ സമയം അനുവദിച്ചു. ഹൈക്കോടതി ചീഫ് ജസ്റ്റിസ് നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യുന്ന ഒരു ജഡ്ജിയായിരിക്കും ഈ പാനലിന്റെ അധ്യക്ഷൻ.
നാല് മാസത്തിനകം ഹൈക്കോടതികൾ റിപ്പോർട്ട് സമർപ്പിക്കണമെന്നും സുപ്രീം കോടതി ആവശ്യപ്പെട്ടു. ശൗചാലയങ്ങൾ നിർമ്മിക്കുന്നതിനൊപ്പം അവ പരിപാലിക്കപ്പെടുന്നുണ്ടെന്നും ഉറപ്പുവരുത്തണമെന്ന് കോടതി ഓർമ്മിപ്പിച്ചു. ശുചിമുറി സൗകര്യങ്ങളുടെ അപര്യാപ്തത നീതിന്യായ വ്യവസ്ഥയുടെ പോരായ്മകളെയാണ് പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നതെന്നും കോടതി വ്യക്തമാക്കി.
കോടതികളിൽ ലിംഗസമത്വം ഉറപ്പാക്കുന്നതിനായി എല്ലാവർക്കും അനുയോജ്യമായ ശുചിമുറി സൗകര്യങ്ങൾ ഒരുക്കണമെന്ന് സുപ്രീം കോടതി സംസ്ഥാന സർക്കാരുകൾക്കും ഹൈക്കോടതികൾക്കും നിർദ്ദേശം നൽകി. പൊതുജനാരോഗ്യം സംരക്ഷിക്കുന്നതിനും സ്ത്രീകൾക്കും ട്രാൻസ്ജെൻഡറുകൾക്കുമെതിരെയുള്ള ഭീഷണികൾ ഇല്ലാതാക്കുന്നതിനും ഇത് സഹായിക്കുമെന്ന് കോടതി ചൂണ്ടിക്കാട്ടി.
Story Highlights: Supreme Court mandates separate toilet facilities for all genders in courts, emphasizing it as a fundamental right and not mere convenience.